ប្រាសាទនាគព័ន្ធ:​ (វគ្គទី១)

Neak Peann Temple, Siem Reap Angkor (Part 1) 


និរុត្តិសាស្ត្រ (Etemology):
ប្រវត្តិវិទូខ្លះជឿថាព្រះអាទិទេពតំណាងឱ្យអាណាវ៉ាតាបតា (Anavatapta) ជាបឹងដែលនិយាយពីរឿង ព្រេងនិទាននៅ ហិម៉ាឡៃយ៉ា ដែលទឹកត្រូវបានគេគិតថាដើម្បីព្យាបាលជំងឺគ្រប់មុខ។

ឈ្មោះនេះបានមកពីរូបចម្លាក់នៃពស់នាគ (Nāga) ដែលកំពុងរត់នៅជុំវិញមូលដ្ឋាននៃរចនាសម្ព័ន្ធ ប្រាសាទ, Neak ជាភាសាសំស្ក្រឹតហៅថា ណាហ្គា។ "ពួកគេគឺជា នន់ដា និង អ៊ូប៉ានន់ដា ណាហ្គាទាំងពីរ មានទំនាក់ទំនងខាងប្រពៃណីជាមួយនឹងបឹង អាណាវ៉ាតាបតា។

ប្រវត្តិសាស្ត្រៈ
ប្រាសាទនាគព័ន្ធ ត្រូវបានគេរចនាឡើងដំបូងសម្រាប់គោល បំណងផ្នែកវេជ្ជសាស្រ្ត (មនុស្សចាស់ជឿថាការ ចូលទៅត្រាំទឹកក្នុងស្រះទាំងនោះ នឹងធ្វើឱ្យមាន តុល្យភាពធាតុផ្សំនៅក្នុងខ្លួន ដូច្នេះទីនោះជា កន្លែងព្យាបាលជំងឺ) ។

វាគឺជាមន្ទីរពេទ្យមួយក្នុងចំណោមមន្ទីរពេទ្យ ជាច្រើនដែលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី 7 បាន កសាង។ វាត្រូវបានផ្អែកលើជំនឿហិណ្ឌូបុរាណ ។

ស្រះដែលតភ្ជាប់ពីស្រះតូចៗចំនួនបួន តំណាងឱ្យ ធាតុ ទឹក ដី ភ្លើង និងខ្យល់ ដែលត្រូវបានភ្ជាប់ទៅនឹង ប្រភពទឹកកណ្តាល ដែលជាស្រះមេ ដោយ បំពង់ថ្ម ដែលត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយសត្វមួយក្នុងចំណោមសត្វលោកបួនដ៏អស្ចារ្យ ។

រូបចម្លាក់ក្បាលសត្វលោកទាំងឡាយ ដែលស្ថិត នៅក្នុងកូនប្រាសាទ បែរមុខទៅរកស្រះទឹក តូចៗទាំងបួនទិស គឺតំណាងឲ្យសត្វលោកដែល លេចចេញពីការកូរ ទឹកសមុទ្រ (ទេវកថាកូរ សមុទ្រទឹកដោះ)។ ក្នុងនោះ រូបក្បាលមនុស្ស ដែលស្ថិតនៅក្នុងកូនប្រាសាទចំទិសខាកកើត គឺតំណាងឲ្យ ស្រី ឬលក្ម្សី ។

រូបចម្លាក់ក្បាល ដំរីស្ថិតនៅក្នុងកូនប្រាសាទ នៃទិសខាងជើង តំណាងឲ្យដំរី ព្ធរ៉ាវ័ត (យាន ជំនិះរបស់ព្រះឥន្ទ្រ)។ ចំណែកចម្លាក់រូបក្បាលសេះ ស្ថិតនៅក្នុងកូនប្រាសាទចំទិសខាងលិច គឺ តំណាងឲ្យសេះ ឧច្ចៃស្រវាស (យានជំនិះរបស់ ព្រះអាទិត្យ)។ ចុងក្រោយ នៅក្នុងកូនប្រាសាទ នៃទិសខាងត្បូង មានរូបចម្លាក់ក្បាលសត្វតោ (ពុំមានបញ្ជាក់)។

រូបសំណាកដែលនៅសល់តែមួយគត់គឺសេះ ដែលជា តំណាងនៃព្រះពោធិសត្វ អវល្លុកក្សវវ៉ារ៉ា (ទេវកថាកូរសមុទ្រទឹកដោះហៅថា លោកេស្វរៈ= Lokeshvara ) ដែលជួយសង្រ្គោះជួយនាយសំពៅ និងអ្នករួមដំណើរ ពីពួកអ័រជីនសានតាម្រីវីភី (ទេវកថាកូរសមុទ្រទឹកដោះ ពួកយក្សរាក្សៈសីស ) ។ ប្រាសាទនៅលើទីទួល ចំកណ្ដាលស្រះទឹកនេះ ត្រូវបានឧទ្ទិសដល់ Avalokitesvara ។

លោក Willetts បានជឿថា "ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ កសាងប្រាសាទនាគព័ន្ធឡើងវិញដោយ សារពួក ទាហានចាមបំផ្លិចបំផ្លាញ និងលួយយកទ្រព្យ សម្បត្តិមានតំលៃជាច្រើន ។ ប្រាសាទនាគព័ន្ធជាប្រាសាទដែលស័ក្ដសិទ្ធិ និងគ្រាន់បានទុកជាទីគោរ ពបូជាដល់ ប្រជាជនរបស់ទ្រង់ខាងពុទ្ថសាសនាផង ។ (តទៅវគ្គ២)

-ប្រែសម្រួលជាខេមរភាសាក្រៅផ្លូវការដោយ Global New
-ហាមលួចចម្លង ឬកែអត្ថបទរបស់គេហទំព័រ Global New យកទៅប្រើប្រាសដោយគ្មានការអនុញ្ញាត
__________________________________________________________________________  

Neak Pean Temple, Siem Reap Angkor Etymology:​ (Part 1)
 
Some historians believe that Neak Pean represents Anavatapta, a mythical lake in the Himalayas whose waters are thought to cure all illness. The name is derived from the sculptures of snakes (Nāga) running around the base of the temple structure, neak being the Khmer rendering of the Sanskrit naga. "They are Nanda and Upananda, two nagas traditionally associated with Lake Anavatapta.

History: Neak Pean was originally designed for medical purposes (the ancients believed that going into these pools would balance the elements in the bather, thus curing disease); it is one of the many hospitals that Jayavarman VII built.

It is based on the ancient Hindu belief of balance. Four connected pools represent Water, Earth, Fire and Wind.

Each is connected to the central water source, the main tank, by a stone conduit "presided over by one of Four Great Animals (maha ajaneya pasu) namely Elephant, Bull, Horse, and Lion, corresponding to the north, east, south, and west quarters....The stone conduits in the little pavilions are fashioned to represent the heads of the Four Great Animals...the only exception being that on the east, which represents a human head instead of a bull's."[9] Originally, four sculptures stood on the floor of the lake.

The only remaining statue is that of the horse Balaha, a form of the bodhisattva Avalokitesvara, saving sailors from the ogresses of Tamradvipa.

The temple on the lake was originally dedicated to Avalokitesvara. Willetts believed that "this is Jayavarman as he would have wished to have appeared to his people" (Continue to Part 2)